Koncepcja BMR, czyli podstawowej przemiany materii (basal metabolic rate),
pierwotnie dotyczyła szacowania zapotrzebowania energetycznego u zwierząt.
Później zaobserwowano, że może sprawdzić się również w kontekście diagnostyki
chorób tarczycy, które mają istotne przełożenie na wiele procesów metabolicznych.
Wtedy też “na dobre” parametr ten został scharakteryzowany jako narzędzie
dietetyczne o znaczeniu szacunkowym w kontekście zapotrzebowania na kalorie.
Standardowo kalkulator BMR wyznacza ilość energii niezbędną do zachowania
podstawowych funkcji życiowych. Nasz kalkulator informuje też o ilości energii, jaką
należy dostarczyć, aby utrzymać wagę przy naszej dziennej aktywności fizycznej.
Dodaliśmy też wyliczenia, które pozwolą dobrać wartość energetyczną oraz
optymalny według najnowszej wiedzy udział makroskładników w przypadku
planowania redukcji wagi lub dla okresu budowania masy mięśniowej.
Podstawowa przemiana materii
Wskaźnik BMR jest bardzo przydatny w planowaniu żywienia. Pozwala wyliczyć, ile
kalorii organizm potrzebuje, aby utrzymać podstawowe funkcje życiowe. Szacuje się,
że powstało ponad 200 różnych wzorów do obliczania BMR, jednak jedynie około 40
z nich można uznać za rzetelne i stosować się je powinno w odniesieniu do
konkretnych grup osób w populacji (np. o takim samym poziomie aktywności
fizycznej, stanie zdrowia, czy w tym samym regionie zamieszkania). W zależności od
wielu czynników może on obejmować nawet 70% wszystkich potrzeb
energetycznych organizmu i stanowi ważny punkt odniesienia m.in. w terapii
nadwagi i otyłości. Najpopularniejsze kalkulatory BMR uwzględniają w wyliczeniach
płeć, wiek, wzrost, masę ciała oraz szacunkowy poziom aktywności fizycznej, którewystarczy wpisać do odpowiednich komórek.
Kalkulator BMR
Kalkulatory BMR pozwalają na oszacowanie, czy obecna dieta dostarcza ilość kalorii
potrzebną organizmowi (tzw. “zero” energetyczne), czy może jest hipokaloryczna
(podaż poniżej zapotrzebowania), czy też hiperkaloryczna (podaż powyżej
zapotrzebowania). Aspekty te stanowią podstawę procesów odchudzania, czy
budowania masy i poznanie swojego wskaźnika BMR może pozwolić na bardziej
precyzyjny start w kontekście diety. Oczywiście istnieją bardziej precyzyjne i
bezpośrednie metody, jednak korzystanie z kalkulatorów jest darmowe i bardzo
szybkie, a dokładność wyników jest z pewnością wystarczająca na potrzeby
ustalania kaloryczności jadłospisów.
Źródła naukowe:
Hulbert AJ, Else PL. Basal metabolic rate: history, composition, regulation, and usefulness. Physiol Biochem Zool.
2004 Nov-Dec;77(6):869-76. doi: 10.1086/422768. PMID: 15674762.
Sabounchi NS, Rahmandad H, Ammerman A. Best-fitting prediction equations for basal metabolic rate:informing
obesity interventions in diverse populations. Int J Obes (Lond). 2013 Oct;37(10):1364-70. doi:
10.1038/ijo.2012.218. Epub 2013 Jan 15. PMID: 23318720; PMCID: PMC4278349.
BMI jest wskaźnikiem odnoszącym się do relacji pomiędzy masą ciała a wzrostem
(body mass index). Pozwala m.in. na wyłonienie ze społeczeństwa jednostek o
wyższym ryzyku występowania nadwagi i otyłości, a co za tym idzie wyższym ryzyku
zachorowania na choroby cywilizacyjne, takie jak cukrzyca typu 2, miażdżyca, czy
nadciśnienie. Nie zawsze jednak wyniki wyliczeń BMI są adekwatne do sytuacji
rzeczywistej i czasami mogą dawać nieco mylne pole do wnioskowania. Utrudnione
może być jego wykorzystanie m.in. w przypadku dzieci i młodzieży, a także
sportowców (głównie uprawiających dyscypliny siłowe). Ciekawy jest fakt, że
korzysta się z niego już od około 180 lat.
Wskaźnik BMI
Wskaźnik, o którym mowa, jest bardzo popularnym narzędziem w ocenianiu stanu
zdrowia i odżywienia ludzi. Stosowany jest zarówno w praktykach medycznych, jak i
badaniach naukowych. BMI jest wynikiem dzielenia masy ciała (w kilogramach)
przez wzrost ciała (w metrach) podniesiony do kwadratu. Działanie to powstało na
drodze poszukiwania wzoru na “człowieka przeciętnego” przez jednego z XIX
wiecznych naukowców. Nie cieszyło się dużą popularnością wśród medyków i
naukowców, jednak w latach 70. XX wieku przeżyło swoje ponowne odrodzenie,
kiedy to wykazano związek pomiędzy BMI a poziomem otłuszczenia ciała.
Korzystanie z BMI
BMI może być pewną informacją o poziomie otłuszczenia i ryzyku występowania
otyłości, jednak nie zawsze jest to narzędzie precyzyjne. Mimo to BMI ma duże
znaczenie w szacowaniu stanu zdrowia społeczeństwa, gdyż wykazano, że kiedy
rośnie powyżej 35 znacząco rośnie również ryzyko śmierci danej osoby. Oprócz
chorób związanych z syndromem metabolicznym nieodpowiedni poziom BMI może
również wiązać się z takimi zaburzeniami zdrowia jak przewlekły ból (często wokolicy odcinka lędźwiowego kręgosłupa), czy zaburzenia nastroju (na czele z
depresją). Warto kontrolować zarówno swój BMI, jak i BMI osób bliskich, ponieważ
jest to tanie i szybkie narzędzie w “przeglądzie technicznym” organizmu.
Wskaźnik BMI – ile powinien wynosić?
Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), prawidłowe BMI, ukazujące
optymalny stosunek masy ciała do wzrostu, zawiera się w przedziale od 18,6 do
24,9. Naukowcy powiązali wysokie wartości wskaźnika BMI z chorobami
metabolicznymi, jak i jako czynnik wpływający na zagrożenie dla układu
sercowo-naczyniowego, co powiązane jest z nadwagą.
Kalkulator BMI – jak odczytywać wyniki co one oznaczają?
● do 16: wygłodzenie
● od 16 do 17: wychudzenie
● od 17 do 18.5: niedowaga
● od 18.5 do 25: wartość prawidłowa
● od 25 do 30: nadwaga
● od 30 do 35: I stopień otyłości
● od 35 do 40: II stopień otyłości
● powyżej 40: III stopień otyłości
Źródła naukowe:
Gutin I. In BMI We Trust: Reframing the Body Mass Index as a Measure of Health. Soc Theory Health. 2018
Aug;16(3):256-271. doi: 10.1057/s41285-017-0055-0. Epub 2017 Oct 25. PMID: 31007613; PMCID: PMC6469873.
Kalkulator BF, czyli kalkulator tkanki tłuszczowej
Jest to wskaźnik określający procentowy udział tkanki tłuszczowej w ciele. Ma za
zadanie pokazać, ile procent w całej masie ciała stanowi tłuszcz. Jest to ważny element, który nadaje się, aby miarodajnie kontrolować postępy odchudzania, jak i to, czy nadwyżka kaloryczna podczas budowania masy nie jest zbyt wysoka.
Kalkulator tkanki tłuszczowej a metabolizm – jaka jest zależność?
Pokazany przez kalkulator tkanki tłuszczowej poziom tkanki tłuszczowej w ciele, jest
w stanie określić również stan naszego metabolizmu. Posiadając BF w granicach
15% dla mężczyzn i 25% dla kobiet, można wnioskować, że dana osoba ma predyspozycje do mniejszej wrażliwości na działanie insuliny, co będzie dodatkowo sprzyjać tyciu.
Czy warto używać kalkulatora tkanki tłuszczowej?
Wskaźnik procentowej zawartości tłuszczu jest powszechnie stosowanym narzędziem przez dietetyków i trenerów personalnych. Z powodzeniem może go także użyć samodzielnie. Pamiętaj, że aby kalkulator tkanki tłuszczowej mógł pokazać precyzyjny wynik, musisz podać jak najdokładniejsze wymiary.